જયારે જયારે
-મહેન્દ્ર ભટ્ટ
જયારે જયારે પ્રેમ શબ્દનો કરો ઉપયોગ
ત્યારે ત્યારે ન કરશો પૉલિટિક્સનો પ્રયોગ
જયારે જયારે ભક્તિ શબ્દનું સ્મરણ
ત્યારે ત્યારે ન કરશો કોઈ અન્ય સ્મરણ
જયારે જયારે દુ:ખોનો વરસે વરસાદ
ત્યારે ત્યારે ન ભૂલશો પ્રભુનો પ્રસાદ
જયારે જયારે કોઈ ન રહે આસપાસ
ત્યારે ત્યારે પ્રભુ તો જરૂર હશે આસપાસ
જયારે જયારે પ્રભુ ભક્તિનું મન જાગે
ત્યારે ત્યારે ન જોશો વાર કેમકે સમય ઝડપથી ભાગે.

પસંદગી

લેખક-મહેન્દ્ર ભટ્ટ

ધવલ રોજ કરતા વહેલો ઉઠીને પોતાનો નિત્યક્રમ પરવાળી નાસ્તો તથા ચા માટે રસોડામાં આવ્યો,
સાંજનું ખાવાનું બધા સાથે ટેબલ પર ભેગા થઇ ખાતા,પણ સવારે તો જેમ જેમ બધા પોતપોતાની રીતે તૈયા્ર
થાય તેમ નાસ્તો તથા ચા-પાણી કરતા,મીનાબેન ને માથે બધી જવાબદારી એટલે બધું સવારે તૈયાર થઇ જતું ,ક્યારેક કિરણ મમ્મીને હેલ્પ કરતી એટલે તેને શીખવા પંણ મળતું, વધારે તો બધાને
હેરાન કરવામાં તેને મઝા આવતી,ક્યારેક તો મીનાબેનને વળગીને મમ્મી જ્યાં સુધી ખીજવાય નહિ ત્યાં સુધી વળગેલી રહેતી,કુટુંબમાં સહુથી નાની હોવાથી લાડલી થઇ ગઈ હતી,કોલેજમાં બીજા વરસમાં તેનો અભ્યાસ હતો,પણ આજે હજુ તે ઉઠી ન હતી,એટલે રસોડામાં બધું શાંત લાગતું હતું,મીના બેન નાસ્તો તૈયાર કરીને થોડીવાર દીવો કરી માતાજીની સેવા પુંજા કરતા ,તે તેમનો નિત્ય ક્રમ હતો,ધવલ રસોડામાં આવ્યો ત્યારે તેના પપ્પા રસીક ભાઈ છાપું વાચતાં બેઠા હતા,ધવલ આવ્યો એટલે તેના તરફ જોઇને હસ્યા,પણ તેનાથી ધવલ ખીજ્વાયો,એટલે નાસ્તો કર્યા વગર ખેચેલી ખુરશી પાછી મુકીને ચાલવા માંડ્યો,
"ધવલ,અહી આવ બેસ,શું થયું,?"
"મારે કઈ બેસવું નથી,તમેં શું કહેવાના છો તે મને ખબર છે,અને મારે મૂડ બગાડી ઝઘડો નથીં કરવો "
"તને બધી ખબર પડી જાય તે તો આખા કુટુંબને ગમે, પંણ આવી શક્તિ આવી ક્યારે?,"
"હવે હું નાસ્તો કરું,અજય થોડીવારમાં આવી જશે,"
"હા,પ્રેમથી બેટા,પણ અજયની રાહ જોઈ હોતતો,"
"પપ્પા,એણે રાહ જોવાની ના પાડી છે અને એ આવે એટલે તરત નીકળવાનું છે,"
"સારું ચાલ,હવે વધારે કઈ નહિ કહું,પણ...."
"પણ,પણ શું પપ્પા....!?"
"આ વખતે તારો ભાઈબંધ સાથે છે એટલે,ફાઈનલ..આ ચોથીવાર ખરુંને".
"જોયું, તમારેકહેવાનું હતું તે કહ્યુજ...!"
"પણ,બેટા..."
"તમે છાપું લઈને બેઠક રૂમમાં જાવ તો,એને હેરાન ન કરો,હમણા સમય થઇ જશે"
"લો,મમ્મીનું ઉપરાણું આવી ગયું ,હવે પપ્પાને જવું પડશે પણ ભૂલતો નહિ ઓકે "
"ઓકે,મમ્મી કઈ બીજું કહે તે પહેલા જાવો,"ધવલે બ્રેડને બટકું માર્યું
"તે હું કઈ તારી મમ્મીથી ડરતો નથી,"
"ખબર છે,"
"બંને જણા બાખડવાનું બંધ કરો ,ને તમે બહાર જા વો,લો ચા હું લઇ આવું "
"ચલો ત્યારે રસિક ભાઈ ,"અને આગળ રસિકભાઈ અને પાછળ મીનાબેન ચા લઈને બહાર જતા હતા ત્યાં
"એ,આવજો રસિકભાઈ ...."
"સાંજે આવ્યા પછી તારી વાત છે બેટમજી "
"તે મમ્મી ઘર છોડીને જતી નથી રહેવાની ,મારા પક્ષ માં છે મારા..."અને ધવલ મૂ ડમાં આવી ગયો
ધવલની ટકોરે રોકાઈ ગયેલી રસિકભાઈની ગતિ મીનાબેનના ધક્કે ચલિત થઇ,રસિકભાઈ કદાચ સમતોલન ગુમાવી બેઠા
"મમ્મી,જો જે પપ્પા પડી ના જાય ...."
"એક દા' ડો, પડવાના જ છીએ,આ બધી ફ્રીડમ અમારા સમયમાં નોતી,અત્યારે તો કુવર હજી ફરે છે "
"તે ફરેજ ને, તમારે તો ફરવું નથી.."
"હવે તમે બંને જીભા જોડી મુકશો,"અને વાતાવરણમાં ભાર પડ્યો,જાણે પીન ડ્રોપ સાયલન્સ અને અજયનો પ્રવેશ થયો
"અજય આવી ગયો બેટા,તારી કાગડોળે વાર જોવાઈ છે,"
"મારી,હું સમજ્યો નહિ અંકલ..?"
"આ અમારો ધવલ ,ક્યાંક ખોવાઈ ગયો હોય તેમ સુરજ ભગવાન કરતા વહેલો ઉઠીને તલપાપડ થઇ રહ્યો છે,"
" મમ્મી,પપ્પાને કહે કે તલપાપડી ખાય ને તાલ પડી છે તે ભૂલી ન જાય,નહિ તો...."
"ધવલ,તું માને કે ન માને પણ મને અંકલની વાતમાં તથ્ય જરૂર લાગે છે...!"
"તે જાને તું પણ જઈને પપ્પાની બગલમાં ભરાઈ જા,..જા." અને ધવલનો હાથ ઉંચો થઇ ગયો,
" ઓ બેટા,આજે તું ફતેહ થઈને આવવાનો તે નક્કી,પણ તાલ હજુ પડી નથી જો..."અને રસિકભાઈએ
ધવલની નજીક આવીને માથું નમાવ્યું,અને એ એક્શન મીનાબેનને ભારે પડી,ખીજવાતા પુત્ર અને
ખીજવતા પતિ વચ્ચે તેઓ જેમતેમ રોકી રહેલા હાસ્યને રોકી ન શક્યા અને તેની એવી તો અસર થઇ કે,તેમનો
જમણો હાથ હોઠ પરને ડાબો પેટ પર અને તો પણ તે ના રોકાયું તે ,અજય,રસિકભાઈ બધાને અસર કરતુ ઠેઠ રસોડામાંથી કિરણના ઓરડા સુધી પહોચી ગયું અને કિરણ દોડતી રસોડામાં ધસી આવી,
"શું થયું...?!"અને તેના સવાલને કોઈ જવાબ મળે ત્યાં ટેબલ પર ઉંધી પડેલી તપેલી ફ્લોર ઉપર પડી તેનો ગુંજારવ કરતી ગઈ
"હસો,બધા હસો,આપણું જવાનું કેન્સલ " અને ધવલ ખુરશી ખેચી બેસી ગયો,ફેરવાયેલા હાસ્યમાં ઘટાડો થયો, મીનાબેન જેમતેમ સ્થિતિ ઉપર કાબુ કરી ધવલ પાસે આવી તેને હગ આપ્યો
"એટલો જલ્દી ખીજવાઈ ગયો બેટા,તારા પપ્પાને હજુ તું સમજ્યો નથી ,"અને ધવલનો થોડોજ ફેરફાર લાગણીઓમાં ફેરવાઈ ગયો ,તેની આજુબાજુ રસિકભાઈ,અજય ને કિરણ ઉભા હતા,ત્યાં ધવલ ખુરશી પરથી ઉભો થયો,અને મીનાબેનથી થોડો દુર થયો અને રસિકભાઈ તરફ ફરી બોલ્યો,
"પપ્પા,શું થયું,ક્યાં ગયું હસવાનું .....?"
"ખોવાઈ ગયું બેટા....."
"તો,થંભસ અપ ઓર ડાઉન ....!!"
"ઓલ્વેઝ અપ "
અને ઘડીભર લુટાઈ ગયેલી ખુશી ફરીથી પાછી આવી ફેલાઈ ગઈ,વાતાવરણ મુસ્કુરાયું,પપ્પા,મમ્મીને ચરણ
સ્પર્શ કરી,કિરણના ગાલને ચૂમી ધવલ અજય સાથે પોતાના ધ્યેય માટે રવાના થયો,અને કિરણ નો પ્રશ્ન જવાબ વગર વાતાવરણમાં ખોવાઈ ગયો.
બે યુવાન મિત્રો ખભે ખભા મિલાવી પોતાના ઘરથી બસ સ્ટોપ તરફ નીકળી પડ્યા દસેક મીનીટનો રસ્તો પસાર કરી બસસ્ટોપ આવી ગયા ,મુસાફરો હતા એટલે બસ હજું આવી નહોતી,અજયે ધવલને ખભા ઉપર હાથ મૂકી પૂછ્યું,
"ધવલ,બસ આવવવાને હજુ વાર લાગે છે,જ્યાં જવાનું છે ત્યાનું સરનામું વગેરેનું બધું યાદ છેને,"
"હા,પપ્પાએ,મને ડાયરીમાં બધું વ્યવસ્થિત લખી આપ્યું છે,જો..."અને પેન્ટના ખિસ્સામાંથી ધવલે ડાયરી કાઢી અંદર લખ્યું હતું, જસવંતસિંહ બારોટ ,સાંકડી શેરી,ભરતપુર,.બીજા સ્ટોપ પર ઉતરવું.
",બસ,આટલુજ સરનામું...!!"અજયને અચંબો થયો
"ગામ બહુ મોટું નથી,એવું પપ્પા કહેતા હતા,"
"પણ જેને માટે જવાનું છે તેની તો કોઈ માહિતી જ નથી "
"એ તો ગયા પછી આપણેજ જાણવાનું,પણ પપ્પાના સંબંધો સારા,પહેલા પણ તકલીફ નથી પડી."
"એટલે લગભગ બધુજ અજાણ્યું,સિવાય અંકલના સારા સંબધો... "
"ચાલો ત્યારે,પડે એવી દેવાશે. "અને બસ આવી એટલે બંને બસમાં બેઠા ,દરવાજો બંધ થતા ઘંટડીના બે ટકોરે બસ ગતિમય થઇ,દોઢેક કલાકનોરસ્તો હતો,
"સાંકડી શેરી,ભરતપુર ..વેલ આ છેલ્લી શેરી ...ખરું.."થોડાક મુસાફરોની હાજરી અને સાવ નવરા જુવાનીયા,લાંબા
રસ્તાની પહેલી કોમેન્ટ શરૂ થઇ
"હા,અને તે પણ સાંકડી,કેમ તારે કઈ પ્રોબ્લેમ છે."હળવા સ્માઈલ સાથે ધવલે વાર કર્યો.
"પણ ધવલ પાત્ર સાંકડું ન હોય તો સારું નહિ તો...! "
"સારું બોલ ,પાત્ર ઘરમાંજ આવવાનું છે,જરા ભાવીનો વિચાર તો કર "
"ખોટું મારા મિત્ર,ખોટું ...ભાવી નહિ ભાભી....જરા સુધાર"
"વાર છે ઘણી,કોણ જાણે કેટલી ,પણ સમસ્યાઓને ફેસ કરવાની છે."
"અરે,યંગ બોય અને સમસ્યા.......? ઓલ્વેઝ પોસીતીવ મિત્ર,સફળતાની નિશાની."
"ઓકે ગુરુનો મંત્ર સ્વીકાર્ય ."
અને આમ એકબીજાને ટપલા ટપલી કરતા મુસાફરીનું પહેલું સ્ટોપ પસાર થઇ ગયું. અજયની નજર કંડકટર ઉપર પડી ,દરવાજા પાસેની સીટ ઉપર બેઠા બેઠા તે ટીકીતોનો હિસાબ કરી રહ્યો હતો , ચશ્માં તેની ઉમરની
ચાડી ખાતા હતા,અજયની સ્થિર નજરો પંચાવન ઉપરનું અનુમાન કરતી હતી,મસ્તીના મીઝાઝ્માં સ્થિર થયેલી આંખો બહુ વખત સ્થિર રહે તો જરૂર કોઈ મુસીબત વહોરી લે ,તેવું બન્યું, હિસાબમાં વ્યસ્ત કંડકટરની આંખો અજયની દિશામા એકદમ ઉઠી,અને જાણે વીજળીનો આચકો લાગ્યો હોય તેમ,અજયનો ચહેરો નેવું ડીગ્રીએ ફરી ગયો,અને જાણે અજયને ગુનાનો અહેસાસ થયો હોય તેમ ફરી તે દિશામાં ન ફર્યો,પણ તેની સ્થીતીથી શંકાના સમાધાન માટે કંડકટરે અજય પાસે ટીકીટ માંગી,અને ધવલે બે ટીકીટ બતાવી,પણ તેને અપમાન જેવું લાગ્યું,
"કંડકટર,તમે તો ટીકીટ પહેલાજ કાપી,...."
" તો,શું વાંધો છે...?"અને તેની આંખો જાડા ચશ્માં માં તીવ્ર થઇ
"કશો વાંધો નથી..."અજયે ધવલનો હાથ દબાવી રોક્યો,મુસીબત ગઈ,કંડકટર બંને તરફ જોતો પોતાની સીટ તરફ ગયો.
"સારા કામમાં મુસીબતોનો ઢગલો સારી વાત ન કહેવાય,'શાન્તમ સુભમ ' આપણે બંનેને શાંત થવાની જરૂર
લાગે છે "
"પણ આ મને બરાબર ન લાગ્યું "
"હશે હવે ,પતી ગયું છોડને" અને જેમતેમ ધવલ શાંત થયો ,બીજું સ્ટોપ આવ્યું બસ ઉભી રહી, સામેજ પાનનો ગલ્લો હતો, એક માણસ ગલ્લાવાળા સાથે વાત કરતો હતો તેના હાથમાં ધારિયું હતું.ધવલ તો ચકિત થઇ ગયો
" આવા,માણસો આમ ધારિયા સાથે ખુલ્લેઆમ ફરે...?!"
"આવા તો કેટલાય દ્રશ્યો જોવા મળશે,એટલે સાવચેતી અને શાંતિ બંનેની જરૂર પડશે. "
"પપ્પાને પણ ગાંમડામાંજ સંબંધો હોય છે."
"તને એક વાત કહું ,માણસો પણ દિલવાળા હોય છે,સાચું ,સીધું અને ભોળું જીવન બહુ પોલીટીક્સ નહિ "
"એટલે છોકરી સાથે પણ એજ રીતે વાત કરવાની એવુંને...!"
"લગભગ એવુજ .."
"જોઈએ, કેમના પાસા પડે છે...!" દરવાજો બંધ થતા બસે ગતિ પકડી.
"તું આટલો બધો વિવેકી નહોતો અને એટલું બધું ડહાપણ ક્યાંથી આવી ગયું..?"
"એક તો તારો મિત્ર અને બધાનો મારા માટે તારા મિત્ર માટેનો ખરો વિશ્વાસ એટલે જવાબદારી, બધું આપોઆપ ગોઠવાઈ જાય.."
"એવી વાત છે, જોઈએ બસમાંથી ઉતર્યા પછી શું થાય છે..?"
"જો,આખી દુનિયાને વિશ્વાસ છે પણ તને નથી,અને બસ માંથી ઉતર્યા પછી એતો ભવિષ્યકાલ છે..ભલા..".
"એટલે ગતે શોકો ન કર્તવ્યમ,ભવિષ્યમ નૈવ ચીન્ત્યેત,વર્ત્માનેન કાલેન વર્ત્યંતી વિચક્ક્ષનાં " બંને જણા સાથે બોલ્યા અને અવાજની માત્રામાં વધારો થયો, મૂડમાં ખબર ન પડી અને નજર ઉઠી તો સામે કંડકટર હતો,અને મઝામાં ભંગ પડ્યો ફરીથી ધવલનું મગજ છટક્યું,"આને શું પ્રોબ્લેમ છે...?"પણ અજયના પ્રયત્નથી તે રોકાયો ,વાત બદલાઈ
"કાકા,ભરતપુર આવે એટલે કહેજોને,અમે અજાણ્યા છીએ .."
"સારું, પણ જરા બીહેવ ઓકે ..."અને વોર્નિંગ સાથે તે પોતાની સીટ પર ગયો.
"બાપ રે ,બિહેવ અને તે પણ અંગ્રેજીમાં...માંન ગયે..."અને બંને ચકિત થઇ ગયા.બીજી નજરમાં કંડકટર શાંત થઇ પોતાના કામમાં બીઝી થઇ ગયો હોય એમ લાગ્યું,કદાચ અજયનું 'કાકા' સંબોધન તેને શાંત કરતુ ગયું, ગમે એમ પણ ઘણો રસ્તો પસાર થઇ ગયો હવે ભરતપુર આવવુજ જોઈએ,બંને જણા આતુર હતા, પણ ધવલ વધારે આતુર હતો,તે હોયજ ને નવી દુનિયાના નવા પાત્રની શોધ હતી.
તેણે બંને હાથ ઊંચા કરી આળસ ખાધી,અને અજયને તેની આતુરતાનો પરિચય કરાવ્યો,બસ ધીરી પડી,બકરીઓનું ટોળું રસ્તો પસાર કરી રહ્યું હતુ,ભરવાડ તેને સાચવીને જુદા જુદા અવાજ સાથે પસાર કરાવી રહ્યો હતો,આજુ બાજુ તેના બે ચોકીદાર કુતરા તેને મદદ કરી રહ્યા હતા,પસાર થઈ જતા ફરીથી બસે ગતિ પકડી,બંને જણા માટે આવા દ્રશ્યો ખુબ આનંદ દાયક હતા બીજા બધાને તો આ રોજનું હતું એટલે નવાઈ ન હતી.
ભરતપુર હવે નજીકમાં હોય એમ લાગતું હતું કેમકે હવે ખેતરો અને તેમાં કામ કરતા માણસો નજરે પડતા હતા,
"મારી સલાહ માટે નો સમય પસાર થઇ ગયો છે,એટલે હજુ કઈ ....."
"આગળ આપણે માનવ વસ્તીમાજ જવાનું છે ,છોકરીયો તો કોલેજમાં પણ હતી અને અહી પણ છે એમાં શું મોટી વાત છે..."
" ઘણી મોટી,બસમાંથી ઉતર્યા પછી આ રૂઆબ નહિ રહે "
"એ,તારું માનવું છે, હવે ઘણો અનુભવ છે,પહોચી વરાસે."
"ઔલ રાઈટ ..."અને ધીરા સ્મિત વચ્ચે ભરતપુરનો અવાઝ આવ્યો,બંને જણે પાછળ જોયું,
"ભરતપુર ઉતરવું છેને ..!"
"હા, કાકા બીજા સ્ટેન્ડ ઉપર ."
"સારું..."ભરતપૂરનું પાટિયું વન્ચાયું થોડા પેસેન્જર ઉતર્યા અને બસ ફરી આગળ વધી અને થોડીવારમાં બીજું સ્ટોપ આવ્યું ,બંનેએ કંડકટરને આવજો કહ્યું
"બેસ્ટ ઓફ લક "એટલે અજયે નહિ પણ ધવલે જવાબમાં "થેંક યુ " કહ્યું અને બસ દરવાજો બંધ થતા થોડીવારમાં દેખાતી બંધ થઇ રહેવાના હતા નહિ એટલે સામાન તો હતો નહિ, વડના ઝાડ નીચે બેઠક હતી,કોઈ હતું પણ નહિ ,સુમસામ,અજાણ્યા સ્થળમાં અજાણ્યા યુવાનો ,ગામ તરફ જતી કેડી ઉપર ચાલવા લાગ્યા ,કોઈ મળે તો પૂછાય,બે છોકરા સામેથી આવતા દેખાયા, નજીક આવ્યા એટલે અજયે પૂછ્યું,
"સાંકડી શેરી,ક્યાં આવી"અજયે છોકરાને પૂછ્યું
"ભરતપુરમાં...."
"હા, પણ જવાનો રસ્તો "
"આ કેડી ,મોટા રસ્તે જશે ને પછી બઝાર "
"સારું..."
"લાવો પાંચ રૂપિયા "
"શેના,રસ્તો બતાવવાના...."
"હા,તો.... ચાલો કાકા મોડું થાય..."
"ન,આપીએ તો .."ધવલે અવાઝ્ની માત્રા વધારી,અને અજય આગળ આવી ગયો , પાંચની નોટ પકડાવી દીધી.
"શું કરે છે,અજય "ધવલ ખીજ્વાયો
"જાવ છોકરાઓ મઝા કરો"
"એ તો જૈશુજ ને ,તારા મિત્રને કે કે ભરતપુરમાં દાદાગીરી મોઘી પડશે "જતા જતા છોકરાએ ચીમકી આપી અને તૂ તા પર ઉતરી ગયા
"જોયું,બે તીનયા હવે મળશે તો ગાળો દેશે ,ને આપણે ચુપ રહીશું બરાબરને..."
"ધવલ શાંત થા ભાઈ,અજાણી ધરતી પર તોફાન સારું નહિ,અહી શાંતિ સિવાય કોઈ કાયદા કામ નહિ લાગે ..."
"ગમે એમ પણ શરુઆત બહુ સારી નથી "ધવલે નીશાશાનો શ્વાસ છોડ્યો.
થોડાક આગળ ગયા ત્યાં કેડી મોટા રસ્તાને મળી,પછી થોડું આગળ જતાજ નાની બઝાર શરુ થયું ,બીજી
દુકાન શાક્ભાજીની હતી અને ત્યાં એક યૌવના શાકભાજી ખરીદી રહી હતી ,બંને યુવાનો માહિતી પૂછવા
નજીક ગયા ત્યાં એક લાલ કુતરો બંને ની પાછળ એકદમ દોડી ગયો અને ધવલ અને અજય બંને દુકાનના પગથીયા ચઢી ગયા,દુકાનદારે' હત' કહી કુતરાને ભગાડ્યો અને કુતરો છેલ્લી નજર બંને સામે મિલાવી વિજયની અદામાં જોતો ભાગી ગયો સહેજ મોડું થયું હોત તો ધવલનું પેન્ટ પકડાઈ જાત, બચી ગયાના સંતોષ સાથે બંને મુસ્કરાયા,અને દુકાનદાર પણ હસ્યા,
"લાલ્યો કરડતો નથી પણ અજાણ્યા દેખાઈ એટલે પાછળ પડી જાય ..."
"અરે કાકા,આમને આમ જો કોકને કરડી પડે તો એનું તો આવીજ બને,..."
"હા, ભાઈ ક્યારેક એવું પણ બને, શેરીના કુતરા રખડ્તાજ હોય ,પણ હજુ સુધી કોઈને હેરાન થયાનો બનાવ
નથી..."કાકાએ ખુલાશો કર્યો
બંને પોતાની સ્થિતિ સરખી કરી ,કાકાને બીજા બે ગરાકો આવ્યા,પેલી યૌવના પણ હસી પડી હતી પણ યુવાનો કાકા સાથે ચર્ચામાં હતા અને ક્યારે જતી રહી તે ખબર ન પડી ,બંને ને શંકા થઇ કદાચ જ્યાં જવાનું હતું તે તો ન હોય ,લાગતી હતી ભણેલી ,કાકા બીઝી થઇ ગયા,બીજા ગરાકો આવ્યા,બંને સંભાળીને પગથીયા ઉતર્યા લાલ્યો પાછો ક્યાંક આજુબાજુ ન હોય,પણ કાકાની નજર પડી
"ક્યાં આવ્યા છો છોકરાઓ"કાકાએ ચશ્માં પહેર્યા હતા અને માથે કાળી ટોપી હતી
"અમારે સાંકડી શેરી,જશવંતસિંહ બારોટને ત્યાં જવું હતું"
"અરે,પેલી બેન હમણાજ ગઈ "
"કોણ...!!"
"આ જાનકી,બારોટની છોડી,...."બંનેની શંકા સાચી પડી દુર દ્રષ્ટી નાખી પણ છોકરી ન દેખાઈ
" એતો, હસતી હસતી વેલી વેલી ઝડપથી જતી રહી મેં બોલાવી તોય ઉભી ન રહી "એક બેને ખુલાશો કર્યો
બંને કોઈ અજાણ્યા સંતોષમાં ડૂબી ગયા અને ધવલે તો અજય સાથે હાથ મિલાવી પસંદગીનો પહેલો આનંદ જણાવ્યો ,બેનના કહેવા ઉપરથી છોકરી બંનેને જોઇને જરૂર શરમાઈ ભાગી ગઈ હતી ,અને પાછો લાલીયાનો
બનાવ,બંનેએ એકબીજા સામે જોયું ,અને કાકા સાથે હાથ મિલાવી આભાર વ્યક્ત કર્યો
"ઉભા રો,હમણા મારો છોકરો આવશે તે તમને લઇ જશે"
"ના તે હું ઘેરજ જાઉં છું ,તે એમને સાંકડી શેરી બતાવી દઈશ."પેલા બેને કહ્યું
" સારું પણ,હમણા એ લોકો આવ્યા ત્યારે લાલીયું પાછળ પડી ગયું હતું એટલે..."કાકા મુસ્કરાયા
"એમ, તે હું એમને ત્યાં સુધી પહોચાડી પછી ઘેર જઈશ,હો....ઉભા રો હું પૈસા આપી દઉ " અને ફરીથી કાકાનો જુવાનીયાઓએ ખુબ આભાર માન્યો આમતો આ અનુભવમાં પસંદગી જરૂર સ્થાન લે તેવું બંને યુવાનો અનુભવી રહ્યા હતા કારણકે પસંદગીના પાત્રનો ચહેરો તેમની સામે ઘડીક પહેલાજ આવી ગયો હતો પેલા બહેન કદાચ
ઉતાવળમાં હશે એટલે બહુ સવાલ જવાબ ન થયા,અને તેઓ આગળ અને યુવાનો પાછળ મુક થઇ ચાલ્યે જતા હતા,શેરીમાં શ્વાનની હાજરી હતી પણ લેઝી ની જેમ આરામની મુદ્રામાં હતા,નવા મહેમાનો ઉપર તેમની નઝર હતી પણ પેલા બેનની હાજરીમાં નવા મહેમાનોને જાણવાની તે ચેષ્ઠા નહોતા કરતા,સાંકડી શેરીનું પાટિયું જોયું અને બંને મુશ્કરાયા,અજયે ધવલને હળવો ટપલો માર્યો અને સ્થાનની પ્રતીતિ કરાવી બે માળનું મકાન હતું ત્યાં સુધી બેન આવ્યા અને મકાન બતાવી "જય શ્રી કૃષ્ણ" કહી જતા રહ્યા, મકાન ઉપર લખ્યું હતું "જાનકી નિવાસ" મકાનનું બંધ બારણું ખુલ્યું જાણે મહેમાનોની રાહ જોવાતી હોય તેમ એક માંજીનો હસતો ચહેરો નજરે પડ્યો ,યૌવના ત્યાં ન
હતી ,ઉંમરવાળા કાકા સામે આવ્યા ખભા ઉપર રૂમાલ હતો અને ભારે સફેદ મુછોવાળો ચહેરો હતો ,
"આવો "કહી આવકાર આપ્યો અને સોફા તરફ તેમને બેસવાનું શુચન થયું,બંને બેઠા ,કાકાનો ચહેરો ઘણો પ્રભાવ શાળી હતો , વાતાવરણ યુવાની અને વૃદ્ધાવસ્થાની દુરી બતાવતું હતું, શાંત હતું ,માનથી ભરેલું હતું,માજીના ચહેરા ઉપર છોકરાઓને જોઇને પ્રસન્નતા ઉભરાઈ રહી હતી,વડીલ પણ સંતોષી દેખાતા હતા,તેમણે પણ બાજુમાં પડેલી ખુરશી ઉપર બેઠક લીધી,યુવાનોએ જોયેલું કન્યાનું રૂપ ફરીથી દ્રસ્તીમય થાય તેવી આતુરતા બંનેને હતી,અને વડીલે તેમાં પુરતી કરી ,
"જાનકી ....બેટા ,મેહમાનો માટે પાણી લાવ"અને ફરી રજુ થયેલું નામ થોડીવાર પહેલાજ સંભળાયું હતું અને એ નામના ચહેરાને જોઇને બંને મિત્રોએ સંતોષ લીધો હતો,જાનકી બંનેને પસંદ પડી હતી ,કદાચ ઘેર આવ્યા પછી જો તેણે ડ્રેસ બદલ્યો હશે તો કદાચ વધુ સુંદર દેખાશે,પણ હિલોરે ચઢેલા જોબનીયાને વધુ વિલંબ માન્ય ન
હતો ,
"લાવી બાપુ...." મધુર રણકારે હવામાં ખુશી ફેલાવી દીધી, જાનકી પાણીના ગ્લાસની પ્લેટ સાથે હાજર થઇ,ઘડીક પહેલાનું દ્રશ્ય એવુજ હતું ,કોઈ ડ્રેસ તેણે બદલ્યો ન હતો ,કદાચ સુંદરતા ગમે તેવા રૂપમાં પણ સુંદર દેખાતી હશે ,પણ જરૂર તે સુંદર હતી, "જાનકી" પુરાણથી વપરાઈ રહેલું આ નામ કેટલું સુંદર હતું,પણ નામમાં શું....?,ભવિષ્યના જીવન સાથે જોડાવા ઉપસેલું આ પાત્ર દરેક સ્થિતિમાં ખુશીયોથી ઘર ભરી દે ,તેટલુંજ અગત્યનું, ઘણી વખત સુંદરતા પણ દામ્પત્ય જીવનને વેરવિખેર કરી નાખતી હોય છે,એવું વિચારવા પણ બંને મિત્રો તૈયાર ન હતા.અને સારું જ વિચારવું જોઈએ,ગમે એમ પણ જાનકીને જોઇને બંને મિત્રો સંતુષ્ટ હતા,જયારે
જાનકીની નજર ધવલ સાથે મળી ત્યારે પરાણે રોકાઈ રહેલું હાસ્ય કોઈ વિચિત્ર પરિસ્થિતિ ઉભી કરે તે પહેલા ખાલી ગ્લાસની પ્લેટ સાથે જાનકી ઝડપથી બીજા રૂમમાં જતી રહી ,કોઈ વાતચીત ન થઇ,કે જેનો બંનેને ઈન્તેજાર હતો,વડીલે પરિસ્થિતિ પર કાબુ લીધો
"ઘણી શરમાળ છે,અને લાલીયાનો પ્રસંગ આવીને તરતજ મને કહ્યો હતો અને ત્યારથી હજુ તેનું હસવાનું રોકાતું નથી "અને આ રજૂઆતથી બધા હસી પડ્યા,અને પ્રસંગ જ એવો બન્યો હતો કે જયારે જયારે તે યાદ આવશે ત્યારે ત્યારે હાસ્ય તેના વિપરીત રૂપમાં હશે,બિચારા ધવલનું પેન્ટ ચીરાય ગયું હોત,એ તો બચી ગયો પછી જાનકી તો બંને સાથે વાત પણ કેવી રીતે કરી શકશે,એક સવાલ હતો અને ગંભીર સવાલ હતો ,જયારે જીવનમાં બે પાત્રોનું જોડાણ થતું હોય ત્યારે વાતચીતથી ,એકબીજાની પસંદગી શક્ય હતી,વાતચીત તો કરવી જ પડે,જાનકીને
જેટલા ભાવથી ધવલ જોતો હતો ,એટલાજ ભાવથી અજય જોતો હતો,તેને પણ એટલીજ પસંદ હતી, પણ
એ શક્ય ન હતું,અને બરાબર પણ ન હતું,તે ધવલ માટે પાત્રની શોધમાં મિત્રની મદદે આવ્યો હતો,એટલે એવું વિચારવું બિલકુલ યોગ્ય ન હતું, વડીલના માનસપટ ઉપર યુવાનોની અધીરાઈ,ઈચ્છા ,ગમા-અણગમાના ચિત્રો ચિતરાઈ રહ્યા હતા,તેમાં જાનકી વારે ઘડીએ કન્યાના પાત્રમાં ઉપસી આવતી હતી,પહેલાતો વડીલ એટલું ગંભીર નહોતા લેતા પણ હવે અસલીયતથી યુવાનોને જરૂર વાકેફ કરવા જરૂરી હતા,કદાચ આ સચ્ચાઈ યુવાનોને માનવી ભારે પડશે પણ સચ્ચાઈની રજૂઆત પણ વડીલ માટે એટલીજ જરૂરી હતી,માજીનો ચહેરો પણ વડીલ તરફ મંડાયેલો હતો,તેઓ પણ થોડા ચિંતિત હતા,અને વાતાવરણને થોડું હળવું કરવા વડીલે યુવાનોને કહ્યું,
"સાંજે જમીને પછી જજો ,દીકરીયો જમવાનું તૈયાર કરી દેશે" અને યુવાનોના ચહેરા ઉપર થોડો બદલાવ આવ્યો, દીકરી શબ્દનું બહુવચન તેમને ભારે પડ્યું,તો શું હવે અત્યાર સુધીના ચિત્રમાં કોઈ નવું પાત્ર પ્રવેશ કરશે...! અજાયબ પરિસ્થિતિ વણાંક લઇ રહી હતી,યુવાનો વડીલ તરફથી થયેલી જમવાની રજૂઆતમાં નકારો જણાવી દેશે,પણ એવું ન થયું
"સારું પણ બસનો સમય તો છેને ...? "અજયે ધવલની ઈચ્છા જાણ્યા વગર જવાબ આપી દીધો, કદાચ
જાનકીનું ભવિષ્ય અજય માટે ખુશીના દરવાજા ઉઘાડતું જાય,બધું બદલાઈ રહ્યું હતું,ધવલ કહેતો હતો તેમ ગામમાં પ્રવેશ કર્યા પછી અવનવું બનતું હતું અને તેના માટે બરાબર ન હતું ,પણ અજય તેનો લાભ લેતો હોય તેમ તે અનુભવી રહ્યો હતો ,બધાની હાજરીમાં શું કહેવું, નહિ તો અજયની ખબર લઇ નાખી હોત ,
"શું ભાઈ ધવલ બરાબરને,જમવામાં શું ફાવશે..?"વડીલનો પ્રશ્ન હતો
"ના, ગમે તે ...ગમે તે ફાવશે "ગમે તેમ સ્મિતને રેલાવી વડીલને જવાબ આપ્યો,અજયે તેની નારાજગી માર્ક કરી,અને તેનો હાથ ધવલના ખભા ઉપર તેને શાંત કરવા પ્રસરી ગયો ,કદાચ વડીલને પણ તેના ફેરફારની
પ્રતીતિ થઇ હોય તેમ માજી તરફ જોયું એટલે માજી અંદરના રૂમમાં ગયા અને જયારે રૂમમાંથી બહાર આવ્યા ત્યારે તેમની સાથે ધવલની નારાજગી દૂર થઇ ગઈ,તેમની બીજી પુત્રી પણ એટલીજ રૂપાળી હતી, જેટલી જાનકી ,ફક્ત બે વર્ષ જાનકીથી મોટી હતી,અને ફરી સુંદરતાએ વાતાવરણ બદલી કાઢ્યું,
"આ મારી મોટી પુત્રી સુનયના "વડીલે રજૂઆત કરી અને ધવલ સામે જોયું ,અને ધવલનો ચહેરો પોતાની પુત્રીને પસંદ કરતો નજરે પડ્યો, ધવલ ખુશ હતો એટલે વડીલે માજીને જમણ માટે તૈયારી કરવા કહ્યું,ધવલ ,સુનયના અને અજયને એકલા છોડી માજી અને વડીલ બીજા રૂમમાં ગયા ,બધા ખુશ હતા,ચારે બાજુ ખુશી હતી ,વાત નક્કી જેવી હતી ,જાનકી સિવાય બેઠક રૂમમાં યુવાનીનું વાતાવરણ હતું , હવે અજયને પણ બંનેને એકલા છોડવાનું વિચારી ઉભા થવાનું મન થયું અને ઉભો થયો પણ ધવલે હાથ પકડી બેસાડી દીધો ,ધવલને એકલા નહોંતું પડવું ,અને ધવલ ને મિત્રની હાજરીનો વાંધો ન હોય તો સુનયનાને પણ તેમ મંજુર હતું ,અને અજયે પણ સાથ આપ્યો ,ઘણી વાતો થઇ , એકબીજાના અનુભવો, પસંદ અને નાપસંદની વાતોએ સ્થાન લીધું અંતે સુનયનાએ પોતાનો નાજુક હાથ ધવલના હાથમાં મૂકી પસંદગીનું પ્રમાણ રજુ કરી બંને મિત્રોના આગ્રહથી તે
માજીને તથા જાનકીને રસોઈ માં મદદ કરવા અંદર આવી ,
"અહી તારી કઈ જરૂર નથી તું......એમને એકલા મૂકી કેમ આવી,જા એમને સાથ આપ બેટા...."માજીએ કહ્યું અને વડીલ પણ રસોડામાં આવ્યા
"માડી,એમણેજ કહ્યું અને મારો હાથ પકડી મને ઉભી કરી "
"અરે વાહ, બેનીનો હાથ પકડાઈ ગયો..."જાનકી એ ખુશીનો સાદ રેલાવ્યો
"તો ,નક્કી બેટા " વડીલે વહાલનું આલિંગન આપ્યું
"હા, બાપા"અને બાપ બેટી ની આંખોએ આંસુ ઉભરાયા ,વહા્લ ના એ ઝરણાએ માજીને સાડીના છેડાથી આંસુ લૂછવામાં મજબુર કર્યા. બેન જાનકી પણ રસોઈ છોડી બાપુજી અને બેનને વળગી પડી, સારા સમાચારે ખુશીથી વાતાવરણ ઉભરાઈ ગયું,બધાએ જમવાનું થયું એટલે જમણને માન આપ્યું, અને છેલ્લે ધવલ અને અજએ પણ વડીલોના આશીર્વાદ લીધા,સગાઈને ધવલના હાથમાં શુકનના પૈસા મૂકી નક્કી કરી, શુભ સમયે આવવાનું કહી
વડીલે આશીર્વાદ આપ્યા,સબંધોએ ધવલ સુનયનાની જોડીનું સર્જન કર્યું ,પસંદગી થઇ ગઈ ,ધવલ અજયે જવા માટે વિદાઈ માંગી,વડીલ બસ ઉપર મુકવા સાથે ગયા પણ જતા જતા વડીલે માર્ક કર્યું,જાનકી અજયને સ્થિર નજરોએ જોઈ રહીં હતી ,એનો અર્થ બીજી દીકરીની પસંદગી પણ હાથવેતમાં હતી,સુનયનાની દ્રષ્ટિમાં બધા દેખાતા બંધ થયા અને ક્ષિતિજ ઉપર સૂર્ય મહારાજ પણ લાલીમાંમાં ઓજલ થયા.
સમાપ્ત

સ્તુ્તી -મહેન્દ્ર ભટ્ટ

હે પ્રભુજી તમારી સ્તુતિ કરીએ -(૨) 

શરણું તમારું સ્વીકારી લઈને -હે પ્રભુજી...

 તમારી કૃપાનો છે એક આશરો 

કૃપાહીન ન બનશો, અરજ કરીએ -હે પ્રભુજી...

 અમે તો રહ્યા પામર પ્રાણીઓ 

કૃપા વીના કેમ જીવન જીવીએ -હે પ્રભુજી ... 

જનમ પછી નામની રચના થઇ

 નામની પાછળ સ્મૃતિ પણ ગઈ -હે પ્રભુજી... 

અમે નોતા તોયે તમે તો હતા

નહિ રહીશું તોયે તમે તો હશો -હે પ્રભુજી... 

અનંત ,નિરંતર,નિરાકાર તું 

સ્વીકારો અમારી સ્તુતિ પ્રેમથી -હે પ્રભુજી ..

.

શમણા
-મહેન્દ્ર ભટ્ટ
શમણાની આ વાત છે
જે કદી સાચા પડતા નથી
વ્યર્થ વિચારો માનવીને
સાચો માર્ગ દેતા નથી
માનો યા ના માનો
પણ નિરાશાની આ વાત છે
શમણા તો આવશેજ
પણ જોજે ખોવાઈ ના જવાય
વાત મારી માને તો
શમણું કાલાશનો દરીયો છે
સમજી જીવાય તો જીવી લે
નહિ તો પછી અંધારું જ છે.

જાન બચી લાખો પાયે
લેખક-મહેન્દ્ર ભટ્ટ
સવારે નિત્ય દાણા ચણવા આવતા પક્ષીયોમાં હોલી
(ડોવ),બ્લુ જે ,ચકલીઓ,અને ક્યારેક વિઝીતર ઓરેન્જ બર્ડ ,આ બધામાં
ખીસ્કોલીયો તો હોયજ,જેટલા દાણા ખવાય એટલા ખાય ને બાકીના દાઢમાં ભરીને લઇ
જાય ,અને પાછી આવે,અને એક હોલીની જોડી આ જોયા કરે તેમાં હોલાને આ ન ગમ્યું
તેણે હોલીને કહ્યું "આ ખીસ્કોલીયોનો સ્વભાવ સારો નથી,"હોલીએ કહ્યું"કેમ?"
"તે જોને દાઢમાં ભરીને બદ્ધા દાણા લઇ જાય છે" "તે તારે શું...?,બીજાની
પંચાતમાં તું શું કરવા પડે છે..?દાણા ખા ને મને ખાવા દે" "તું મારી કોઈ
વાત સાંભળતી નથી" અને હોલાએ નારાજ્ગીમાં તેને ચાંચ મારી,હોલી થોડી આઘી
જઈને ફરીથી ચણવા માંડી, હોલો તેની વાત સમજાવવા ફરીથી નજીક આવ્યો, હોલીએ
સાવચેત થઇ કહ્યું "ફરીથી હેરાન કરીશ તો છોડીને જતી રહીશ"સમાધાન થયું, હોલો
ઠંડો પડ્યો, થોડાક દાણા ચણ્યા પણ "આ બ્લુ જે
બહુ સુંદર દેખાય છે નહિ..?!"ખુશ થવાને બદલે હોલી ત્રાટકી "પાછી પારકી
પંચાત " અને "એય તને ન ગમ્યું,મારી બધી વાત ન ગમે..?"પણ હોલીએ શાંત થઇ
કહ્યું "જે કરવાનું છે તે કરને ,આખો દા'ડો ભૂખો રહીશ"પણ હોલાને તેની સલાહ
માફક ન આવી,બધા દાણા પુરા થવા આવ્યા હોલી પણ ચણીને સંતુષ્ટ થઇ એટલે હોલા
તરફ જોયું,પણ નારાજ હોલો દાણા ચણ્યા વગર ભૂખો રહ્યો ,છેલ્લા રહેલા દાણા
ઉપર તેની નજર પડી ને તે ચણવા ગયો પણ નજીકના બુશમાંથી એક કાળી બિલાડી ધસી
આવી ,નસીબદાર કે તેના પન્ઝાથી બચી ગયો ,બધા બચી ગયા,ઉંચે ડાળ ઉપર બેઠેલી
હોલી પાસે જઈ તે બોલ્યો "તું સાચી હતી,માંડ બચી ગયો,શોકાતુર હોલી બોલી
"જાન બચી લાખો પાયે."આ બનાવ પછી પણ બંને સાથે ચણતા, પેટનો ખાડો તો પુરવો
જ પડે, પણ હોલીની વાત હવે હોલો માનતો અને બંને ખુબ ખુશ રહેતા.